Van 8 t/m 16 maart is het de week van de hoogbegaafdheid. Het doel van deze week is om hoogbegaafdheid positief onder de aandacht te krijgen. Deze week is opgezet omdat veel mensen een negatief beeld hebben over hoogbegaafdheid. Door deze negatieve associaties kunnen hoogbegaafde mensen niet altijd zichzelf zijn en worden ze vaker gepest, omdat ze anders zijn/denken dan de rest.
Wat is hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafdheid komt gemiddeld bij 2 tot 2,5 procent van de mensen voor. Intelligentie (een IQ van 130 of hoger) is een belangrijk onderdeel van hoogbegaafdheid, maar er komt meer bij kijken. Gedrevenheid, onafhankelijkheid, creativiteit, gevoeligheid voor prikkels en concentratievermogen zijn eigenschappen die eveneens samengaan met hoogbegaafdheid. Ouders die zelf niet hoogbegaafd zijn, kunnen wel hoogbegaafde kinderen krijgen. Of een kind inderdaad hoogbegaafd is, blijkt vaak uit een IQ-test, al zegt intelligentie dus niet altijd alles. Bij vermoeden van hoogbegaafdheid is van het groot belang dat de persoon die de IQ-test afneemt hoogbegaafdheidsexpertise heeft.
Bij hoogbegaafdheid draait het niet alleen om cognitieve capaciteiten. De sociaal-emotionele en creatieve aspecten kunnen ook van belang zijn. Bovendien kunnen mensen met een hoog IQ niet altijd uitblinken in alle gebieden van het leven, omdat begaafdheid niet altijd samenhangt met succes in elke context.
Kenmerken van hoogbegaafdheid Er zijn verschillende definities van hoogbegaafdheid, maar de meest gebruikte criteria zijn:
Intelligentie speelt een belangrijke rol en wordt vaak gemeten aan de hand van een IQ-test. Een persoon met een IQ van 130 of hoger wordt meestal als hoogbegaafd beschouwd, al zegt dit cijfer niet alles.
Andere factoren zoals creativiteit en probleemoplossend vermogen zijn minstens zo belangrijk. Hoogbegaafde mensen denken vaak buiten de gebaande paden, vinden innovatieve oplossingen en ontwikkelen creatieve ideeën. Ze leggen snel verbanden en begrijpen complexe concepten moeiteloos.
Ook het leervermogen onderscheidt hen van anderen. Ze leren vaak sneller, doorzien moeilijke onderwerpen eerder en kunnen complexe taken verwerken met weinig oefening of instructie. Daarnaast hebben ze vaak een sterke innerlijke motivatie en een diepgaande interesse in specifieke onderwerpen. Hun nieuwsgierigheid lijkt soms grenzeloos en ze hebben een sterk verlangen om te blijven leren en ontdekken.
Naast deze cognitieve eigenschappen spelen sociaal-emotionele kenmerken een grote rol. Hoogbegaafde mensen beleven emoties vaak intenser en kunnen zich anders voelen dan hun leeftijdsgenoten. Ze zijn soms gevoelig, perfectionistisch en kunnen moeite hebben met sociale interacties, omdat ze het gevoel hebben dat ze niet altijd aansluiten bij de rest. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich onbegrepen voelen en zich terugtrekken of juist extra hun best doen om zich aan te passen. Hoogbegaafdheid is dus niet alleen een kwestie van intelligentie, maar omvat ook een unieke manier van voelen, denken en leren.
Het belang van tijdige herkenning Het is belangrijk om hoogbegaafdheid tijdig vast te stellen zodat er rekening mee kan worden gehouden. Wanneer dit niet gebeurt, kan een hoogbegaafd persoon gedragsproblemen ontwikkelen. Veel hoogbegaafde kinderen voelen zich al vroeg anders dan hun leeftijdsgenoten. Dit kan hun zelfbeeld en sociale ontwikkeling beïnvloeden.
Voor opgroeiende kinderen kan hun hoogbegaafdheid soms lastig zijn. Omdat ze actieve hersenen hebben, ligt het gevaar van onderprikkeling of juist overprikkeling op de loer. Dat kan samengaan met onderpresteren, omdat ze op school te weinig uitdaging krijgen. Daarnaast zijn hoogbegaafde kinderen in de minderheid. Ze merken soms zelfs al op de peuterspeelzaal dat ze anders zijn dan de rest. Dit kan weer doorwerken in het zelfbeeld en de sociale ontwikkeling van het kind. Wanneer ze op school zitten, waar ze in de minderheid zijn, kunnen kinderen op twee manieren last krijgen van hun hoogbegaafdheid. Ze krijgen te weinig prikkels en uitdaging en kunnen zich daardoor verveeld of opstandig gedragen. Of ze blijven juist op de achtergrond en passen zich aan de overige kinderen aan. Dit kan weer voor problemen in de thuissituatie zorgen.
Hoogbegaafde kinderen kunnen zonder aangepast onderwijs, onderwijs met maatwerk antisociaal of druk worden. Dit kan leiden tot een misdiagnose, waarbij hoogbegaafdheid (ten onrechte) wordt verward met ontwikkelingsstoornissen als ADHD of autisme. Zo'n label kan negatieve gevolgen hebben voor iemand zijn zelfbeeld. het is immers lastig om van een dergelijk label af te komen. Het vaststellen van hoogbegaafdheid draagt bij aan het welzijn, de ontwikkeling en het succes van kinderen en tieners. Het helpt ook om hen in staat te stellen hun talenten op een positieve manier te gebruiken, en om eventuele uitdagingen die kunnen ontstaan door hun hoge intellectuele vermogens, goed aan te pakken.
Begeleiding van hoogbegaafde kinderen en tieners Door hoogbegaafdheid vast te stellen, kunnen zowel de sterke als zwakke punten van het kind in kaart worden gebracht. Dit stelt ouders, leraren en andere begeleiders in staat om de juiste strategieën te kiezen om de sterke punten verder te ontwikkelen en begeleiding te bieden voor de zwakkere punten. Hoogbegaafde kinderen en tieners hebben vaak behoefte aan extra uitdaging, bijvoorbeeld door middel van verrijkingsprogramma’s of versnelde leertrajecten. Door vroegtijdige identificatie kunnen ze toegang krijgen tot speciale programma's die hen extra uitdaging en verdieping bieden, wat hun motivatie en leergierigheid versterkt. Wanneer hoogbegaafde kinderen en tieners zich niet begrepen voelen of hun behoeften niet worden vervuld, kan dit leiden tot gevoelens van frustratie, angst of zelfs depressie. Vroegtijdige herkenning en ondersteuning kunnen helpen bij het voorkomen van psychische problemen die kunnen ontstaan door een gebrek aan passende begeleiding of het ontbreken van aansluiting bij leeftijdsgenoten.
Door hoogbegaafde kinderen en tieners de juiste ondersteuning en mogelijkheden te bieden, kunnen ze hun talenten ontwikkelen.
World Wide Juf en hoogbegaafde leerlingen Het is belangrijk dat kinderen en tieners op school gezien worden voor wie ze zijn en wat ze kunnen met de juiste uitdaging. Bij World Wide Juf maken wij alle lessen op maat waardoor wij iedere leerling op zijn/haar eigen manier en niveau kunnen uitdagen. Leerlingen die hoogbegaafd zijn hebben naast cognitieve uitdaging behoefte aan extra begeleiding rondom specifieke leerkuilen of uitdagingen om ze te ondersteunen bij hun leerproces.
Wil je meer weten over hoogbegaafdheid en wat wij voor kinderen en tieners kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.
Comments